Okolicznościowe wydarzenie miało związek ze zbliżającą się modernizacją trasy tramwajowej na odcinku podmiejskim od Ksawerowa do Pabianic, której pierwszym zwiastunem będzie zawieszenie kursowania pojazdów szynowych od dnia 1 grudnia 2019 roku. To także element projektu pn. "Linia 41 - jeszcze tu wrócę" realizowanego przez nasze stowarzyszenie.

Start wycieczki miał miejsce o godzinie 10.15 na krańcówce przy placu Niepodległości. Jednak już kilkanaście minut wcześniej można było dostrzec gromadzących się pasażerów oczekujących na przyjazd tramwaju. Wagon Duwag GT6 z 1963 roku należący do KMST ruszył w kierunku Pabianic wypełniony niemal około setką pasażerów. Uczestnicy przejazdu mieli okazję zapoznać się z historią pabianickiej linii tramwajowej, o której barwnie opowiadał jeden z klubowiczów - Wojciech Żródlak.

PIERWSZA LINIA PODMIEJSKA

Warto wspomnieć, że linia ta została uruchomiona jako pierwsza z podmiejskich tras tramwajowych. Otwarto ją dokładnie 17 stycznia 1901 roku, dwa dni przed tą do Zgierza. Na przestrzeni prawie stu dwudziestu lat spotykały ją różne koleje losu - pierwotnie trasa kończyła się na wysokości kościoła św. Floriana przy ulicy Kaplicznej, następnie w 1905 roku przedłużono ją do Zamku, a w 1924 tramwaj dojeżdżał już w okolice dworca kolejowego.

W tych latach kursowały wagony silnikowe, począwszy od rosyjskich GE58 zwanych "berlinkami", czy następnie U104 wyprodukowanych w fabryce "Russobałt". W latach międzywojennych wyjechały pierwsze wagony polskiej produkcji wyprodukowane przez zakłady Lilpop, Rau i Loewenstein. W 1943 roku dla linii podmiejskich wybudowano nową krańcówkę przy obecnym placu Niepodległości w Łodzi.

POWOJENNY ROZWÓJ

Lata powojenne to czas, w którym m.in. nadano liniom nowe nazewnictwo - od 1956 roku linia pabianicka oznaczona była numerem 41. Na torach pojawiły się także nowe dwuosiowe wagony typu 5N, natomiast w 1967 roku dobudowano drugi tor na ulicach Zamkowej i Warszawskiej.

W kolejnym roku oddano do użytku krańcówkę Wiejska, a w 1969 roku krańcówkę Duży Skręt, gdzie kończyła swój bieg wewnętrzna linia 41bis. Wraz z początkiem lat 90. nastąpiły zmiany, w wyniku których obsługę linii przejęła spółka Międzygminna Komunikacja Tramwajowa, na tory wyjechały także pojazdy przegubowe typu 803N. W XXI wieku linia kilkakrotnie zmieniała swoją obsługę i trasę, a stan taboru czy infrastruktury stale się niestety pogarszał.

Klubowy przewodnik opowiadał również o obiektach mijanych na trasie przejazdu, takich jak dawne zakłady Krusche i Ender (obecnie przebudowane na centrum handlowo-rozrywkowe), Dwór Kapituły Krakowskiej zwany Zamkiem czy dawna bocznica tramwajowa na Rudzie Pabianickiej. Uczestnicy mieli też okazję posłuchać ciekawostek związanych z planowanymi przed I Wojną Światową inwestycjami w rozbudową sieci tramwajowej do Sieradza czy Zduńskiej Woli, a także o niezrealizowanej nigdy trasie na osiedle Bugaj w Pabianicach.

OSTATNIE FOTOSTOPY

W czasie kursu okolicznościowego nie mogło zabraknąć krótkich postojów - tzw. fotostopów - w celu zrobienia zdjęć dokumentujących ostatni taki przejazd przed remontem. Tramwaj zatrzymał się na przystanku Mały Skręt w Ksawerowie, nigdy nie przebudowanej krańcówce Duży Skręt, na której uczestnicy zrobili sobie zdjęcie grupowe. W drodze powrotnej postoje miały miejsce przy Zamku w Pabianicach, przystanku przy Tkalniach Technicznych oraz na odcinku jednotorowym przy drodze wojewódzkiej 482. Dłuższy postój tramwaj miał na krańcówce w Pabianicach, gdzie była możliwość zrobienia wspólnego zdjęcia zabytkowego tramwaju z liniowym tramwajem 805Na.

Przejazd zakończył się kilkanaście minut po godzinie 13.00 na placu Niepodległości. Wcześniej każdy z uczestników otrzymał pamiątkowy bilet oraz folder wzbogacony skróconym opisem historii linii pabianickiej i archiwalnymi zdjęciami. Nad bezpieczeństwem uczestników czuwała ekipa wolontariuszy KMST, którzy opiekują się Zajezdnią Muzealną Brus lub obsługują w wakacje Tramwajową Linię Turystyczną.

Dzięki realizacji projektu "Linia 41 - jeszcze tu wrócę" chcieliśmy przybliżyć historię linii 41 jako ważnego elementu w krajobrazie naszego województwa oraz zwrócić uwagę na komunikację tramwajową jako efektywny i przyjazny środowisku środek transportu.

Partnerami projektu był Watch Line, MPK Łódź, Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi, miasto Pabianice oraz Muzeum Miasta Pabianic.

Współpraca: Piotr Domański

Projekt dofinansowano w ramach Programu Mikrogranty „Łódzkie na plus” 2019 realizowanego przez Centrum OPUS, finansowanego ze środków Samorządu Województwa Łódzkiego oraz Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 – 2020.