Szlakiem historii komunikacji miejskiej na 35-lecie KMST

Dokładnie 1 października 2016 r. obchodziliśmy 35. rocznicę powstania Klubu Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi. To właśnie tego dnia odbyła się wycieczka z przewodnikiem "Szlakiem historii komunikacji miejskiej", ostatnia w ramach projektu "Historia Łodzi z okien tramwaju".

Przejazd rozpoczął się punktualnie o godz. 12 na ulicy Wierzbowej, pod Muzeum Komunikacji Miejskiej MPK-Łódź przyjazdem dwóch zabytkowych autobusów - Ikarusa 260 z 1983 r. i Jelcza M11 z 1986 r. Należą one do inicjatyw CzerwonyIkarus.com i Buslodz Volan i na co dzień stacjonują w Zajezdni Muzealnej Brus.

Autobusy najpierw zabrały uczestników na Plac Wolności, na którym od wielu lat znajduje się krańcówka autobusowa. Historyczne pojazdy budziły ogromne zainteresowanie przechodniów oraz pasażerów liniowych tramwajów i autobusów. Stamtąd wycieczka udała się na nieczynną krańcówkę przy ul. Maratońskiej. Dawna pętla pamięta jeszcze okres PRL, więc pojazdy znakomicie się w nią wkomponowały.

Kolejnym przystankiem była Zajezdnia Muzealna Brus, czyli przyszłe muzeum transportu. Zabytkowym obiektem opiekują się obecnie członkowie Klubu Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi. Tutaj nastąpiła przesiadka na dwa historyczne tramwaje typu 803N, będące własnością KMST. W przypadku "kanciaka", czyli wozu zmodernizowanego w 2001 roku na Helenówku, był to debiut w roli wagonu historycznego.

Wypełnione ludźmi tramwaje pojechały najpierw na Wycieczkową. Trasa na ulicy Warszawskiej powstała w 1949 r. w ramach czynu społecznego, co uwieczniła Polska Kronika Filmowa. Warto nadmienić, że na Warszawskiej pod wiaduktem kolei obwodowej znajduje się jedyny w Łodzi splot torowy.

Kolejnym przystankiem była pętla przy ul. Strykowskiej. Sama krańcówka powstała w 1947 r., lecz tramwaje po prowadzącej do niej ul. Wojska Polskiego kursowały już od 1928 roku. W czasie II wojny światowej ulica ta była częścią Litzmannstadt Getto, ale kursowała nią "aryjska" linia. Wzdłuż trasy nadal stoją nitowane słupy kratownicowe. Na niektórych wciąż można spotkać ozdobne sterczyny.

Następny postój odbył się na Chochoła. Trasa na Aleksandrowskiej powstała w 1910 r. wraz z uruchomieniem przez ŁWEKD linii do Aleksandrowa Łódzkiego. Sama krańcówka przy Chochoła powstała w 1971 roku. Odcinek torów od Chochoła do Szczecińskiej był w ostatnich latach planowany do likwidacji, jednakże z tych planów na szczęście zrezygnowano. Torowisko znajduje się jednak w fatalnym stanie technicznym. Ciekawostką jest zachowany fragment toru do dawnego zaplecza technicznego dla linii Aleksandrowskiej, który znajduje się na pętli Szczecińska i prowadzi na teren obecnej podstacji trakcyjnej.

Z Chochoła tramwaje przejechały na Bratysławską. Pętlę oddano do użytku w 1966 r. W 2015 r. została znacznie zmniejszona przy okazji modernizacji trasy WZ. Wówczas zlikwidowano wjazd od strony Retkini. Na Bratysławskiej wykonaliśmy również zdjęcie grupowe uczestników przejazdu. 

Oba wozy ruszyły następnie trasą WZ, przejeżdżając przez Stajnię Jednorożców, a następnie podążyły w kierunku Stoków, przy czym do krańcówki dojechał tylko klasyczny przegubowiec, a kanciak zapauzował na Radiostacji.

W drodze powrotnej oba tramwaje spotkały się przy ulicy Konstytucyjnej, a następnie pojechały do centrum. Jadąc ulicą Północną pasażerowie mogli podziwiać z okien wyremontowaną poczekalnię dworca tramwajów podmiejskich, która dzięki staraniom m.in. KMST została wpisana do rejestru zabytków. Tory na pętli oddano do użytku 22 lipca 1951 r., a budynek poczekalni dwa lata później. Dla obu wagonów biorących udział w przejeździe było to także przez wiele lat miejsce rozpoczęcia kolejnych kursów na liniach 43, 43bis, 45 i 46. Niestety, tym razem nie mogliśmy wjechać w to miejsce.

Ostatnim przystankiem na trasie była pętla Koziny. Po drodze tramwaje minęły Stary Cmentarz, przed którym znajdowała się jedna z pierwszych krańcówek, uruchomiona w styczniu 1899 roku. Została ona zlikwidowana w 1925 r. wraz z wydłużeniem trasy do ul. Wapienne. Kraniec przybrał formę pętli w 1951 r. Na znajdującym się po drodze Starym Cmentarzu znajduje się z kolei grobowiec Juliusza Kunitzera, fabrykanta i społecznika, a także założyciela komunikacji tramwajowej. 

Z Kozin tramwaje pojechały na Plac Wolności, a potem do Zajezdni Muzealnej Brus. Wycieczka zakończyła się o godzinie 19.

W przejeździe wzięło udział niemal 100 osób. Było to możliwe dzięki zwiększeniu liczby jednostek taboru oraz otwartemu charakterowi przejazdu. Udział w poprzednich przejazdach wymagał wcześniejszej rejestracji. Nie zmienił się natomiast przewodnik. O historii komunikacji miejskiej i mijanych obiektach opowiadał Wojciech Źródlak.

 


Projekt "Historia Łodzi z okien tramwaju" jest realizowany dzięki dofinansowaniu z budżetu Miasta Łodzi w ramach regrantingu.

Jakub Tarka

Miłośnik komunikacji, kultowych aut PRL i innych przedmiotów z tamtego okresu. Na co dzień pracownik urzędu. Sumiennie i z sukcesami łączy pracę z funkcją prezesa Klubu. W Klubie od 2002 r. W latach 2012-2018 r. pełnił funkcję prezesa. Obecnie wiceprezes Klubu.

Login to post comments